Welkom op de website van de Vereniging Tribale Kunst en Cultuur. De vereniging brengt geïnteresseerden en verzamelaars (beginnend en gevorderd) in contact met elkaar en met deskundigen en musea. U vindt een keur aan informatie over onze vereniging, musea, beurzen en vele andere activiteiten.
Françoise Haeck, Culturele Antropologe, heeft jarenlang voor diverse organisaties en NGO’s gewerkt. Vanaf 1999 was zij reisleidster. Zij heeft begin 2000 een stichting opgericht om een Saheldorp te steunen.
In al die tijd had ze ook oog voor de schoonheid van de lokale en tribale kunst. Een deel van haar collectie biedt zij nu te koop op 5 maart van 13.00 uur tot 17.00 uur in Amsterdam. De opbrengst komt ten goede van het dorp in de Sahel
De verkoop vindt plaats in de speeltuin “Wittenburg”, Fortuinstraat 4, ZZ 1018 Amsterdam
Tribale Kunst is het kwartaalblad van onze vereniging Tribale Kunst en Cultuur. In het blad verschijnen artikelen van leden van de vereniging over bijzondere objecten en verzamelingen, maar vooral ook over de culturele achtergrond van de objecten die verzameld worden en van wetenswaardigheden over de antropologie en de kunstwereld .
Het blad wordt volledig door vrijwilligers gevuld, geredigeerd en vormgegeven.
Zie de foto’s bij dit bericht voor een indruk.
U kunt het blad ontvangen door lid te worden van de Vereniging. (€ 39,- per jaar) U krijgt dan gelijktijdig vele andere mogelijkheden voor activiteiten, kennismaking met andere verzamelaars en geïnteresseerden, huisbezoeken bij verzamelaars en soms musea bezoeken. Wilt u meer weten dan kunt u hier kijken en/of even door onze website bladeren.
Het Nationaal Archief, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, het Rijksmuseum en de Koninklijke Bibliotheek hebben op 28 oktober de geheel vernieuwde online database Atlas of Mutual Heritage gelanceerd. Voor het eerst is informatie en beeldmateriaal te vinden over expedities en andere geïllustreerde reizen uit de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC).
Omdat het een belangrijk zoeksysteem is voor mensen die geïnteresseerd zijn in etnische kunst en cultuur hebben we deze website als permanente link opgenomen. Het is overigens ook een interessante en informerende website om “zomaar” in rond te bladeren.
Lees verder onder de afbeelding!
In de Atlas of Mutual Heritagekan iedereen zoeken naar informatie, kaarten, tekeningen, prenten en schilderijen van VOC- en WIC-plaatsen overzee. De database groeit nog steeds en is nu uitgebreid met informatie over expedities en reizen. De Atlas of Mutual Heritage (AMH) bestaat al sinds 1996 en is daarmee de oudste erfgoeddatabase van Nederland. De Atlas is bedoeld voor iedereen, van scholieren en algemeen geïnteresseerden tot erfgoedprofessionals en academici uit binnen- en buitenland. En nadrukkelijk ook voor bewoners van alle gebieden waar Nederland een gedeeld verleden mee heeft.
Van Albert Zonneveld, verscheen een nieuw boek: “Traditionele wapens van Nias. Het eiland van krijgers.“
Het is zijn 6de boek over de wapens in de Indonesische Archipel. Voor iedereen die in de materie is geïnteresseerd zijn dit standaard werken die niet in de boekenkast mogen ontbreken. Dit is het soort boeken dat niet verouderd en generaties kan overleven. Niet goedkoop, maar zeer waardevol.
Het bestuur van onze vereniging organiseert samen met een aantal zorgdragers “collectie Ursula Voorhuis” op zaterdag 19 en zondag 20 november van 11.00 tot 16.00 uur een verkoop huisbezoek in:
Sint Agatha, 5435 XJ Liesmortel 2 (Sint Agatha ligt in Oost-Brabant, bij Cuijk).
Ursula Voorhuis is in de kerstnacht van 2021 overleden en liet een enorme verzameling etnografica achter van vooral West-Afrika.
Zij was een heel bekende verzamelaarster en menigeen zal haar kennen, persoonlijk, bijvoorbeeld via de twee huisbezoeken die we bij haar gehouden hebben maar mogelijk ook uit publicaties waar zij regelmatig in genoemd werd. Een aantal leden zullen haar kennen van de galerieën die zij gehad heeft.
Intussen heeft een flink deel van de verzameling een goede bestemming gevonden, maar er is ook nog héél veel over. We nodigen daarom leden verzamelaars uit een kijkje te komen nemen en eventueel aankopen te doen voor hun eigen verzameling. Zodat ook de resterende etnografica van Ursula een goede bestemming zal krijgen.
Op onze website staat een filmpje waarin u ziet hoe er gewerkt wordt de verzameling wat ordelijk en overzichtelijk neer te zetten. Let wel: dit is pas een deel van de verzameling! In de loop van de tweede helft van oktober zullen wij ook nog wat detailfoto’s op deze pagina van de website plaatsen.
Er zijn veel losse objecten en sieraden, maar ook een groot aantal lots (dozen) met allerlei meestal wat kleinere voorwerpen.
Mocht u belangstelling hebben voor metalen voorwerpen (Asen en “Afrikaans geld”), vraag dan iemand van de organisatie die u naar een aparte ruimte zal brengen.
Alles wordt aangeboden tegen aantrekkelijke prijzen.
Om een indruk te krijgen van het aantal geïnteresseerden vragen wij u even te melden op welke dag u wilt komen. Bij te grote aanmelding moeten we wellicht een aantal tijdslots inbouwen. Opgeven bij: tribalekunstencultuur@gmail.com
GUM richt met wetenschappers en kunstenaars de blik naar beneden
24 maart 2022 opent in het Gents Universiteitsmuseum, kortweg GUM “Phallus. Norm & Vorm“. De expo zet het mannelijke lid centraal. Op een voetstuk? Misschien wel. Maar dan vooral om dat ook af en toe onderuit te halen. Phallus. Norm & Vorm belooft veel clichés te doorbreken. In deze expositie zijn veel tribale objecten te zien van Philip Van Kerrebroeck (ook lid van onze vereniging). Hier schreef er eerder een boek over. De expositie is tot 8 januari 2023 te zien,
De penis is overal. Waar mensen zijn, duikt de vorm op: in oeroude grottekeningen, in kunst op een wc-deur of social media. In wetenschappelijk onderzoek komt het mannelijke lid ook uitgebreid aan bod. De vrouwelijke genitaliën krijgen een bescheiden bijrol. Terecht? Of sluipen maatschappelijke normen (on)bewust het onderzoek binnen?
In Phallus. Norm & Vorm richten wetenschappers en kunstenaars de blik naar beneden. Is de penis baas over de voortplanting? Zijn seksspeeltjes het resultaat van wetenschappelijk onderzoek? Maakt de fallus de man, of net niet?
Schatten uit het Depot: Paaseiland. In 2022 is het 300 jaar geleden dat Jacob Roggeveen op 5 april 1722, het vulkanische eiland Rapa Nui zag in de Stille Oceaan. Het was eerste Paasdag en daarom noemde hij het Paaseiland. Wie woonden en wonen er eigenlijk op Paaseiland? Museum Volkenkunde beheert voorwerpen die in 1882 tijdens de eerste Europese antropologische expeditie naar Paaseiland zijn verzameld.
Dit was de 10de beurs die onze vereniging organiseerde. En na twee jaar Corona weer de eerste. Er werd bewust gekozen voor een zuidelijke locatie om ook de Belgische leden iets meer mogelijkheden te geven er naar toe te komen.
Op zaterdag 24 en zondag 25 september zal de 20e editie van de Tribal Jewelry & Textiles Fair worden gehouden in de kerk De Duif van Amsterdam. Het aanbod aan oude traditionele sieraden en textiel wordt schaarser, doordat textiel vergaat en het traditionele ambacht van edelsmid en wever uitsterft. Tegelijkertijd groeit de waardering voor deze traditionele culturele objecten en vindt er een herwaardering plaats van het bijzondere en unieke karakter van deze sieraden en stoffen. Op de Tribal Jewelry & Textiles Fair worden door zo’n 20 standhouders zeldzame objecten uit vaak verre streken gepresenteerd aan een publiek van verzamelaars, ontwerpers en andere geïnteresseerden. Aangezien het de 20e editie wordt, zal dit een extra feestelijk evenement worden.
Voor meer informatie ga naar: www.tribaljewelry.nl
Dit is de Agenda van activiteiten die buiten onze Vereniging plaatsvinden. Het betreft data en andere gegevens over museumexposities, symposia, lezingen, beurzen, veilingen, vernissages bij galeries e.a. Kijk, om eventuele fouten uit te sluiten, vooral ook zelf via de hyperlinks op de websites van de betreffende evenementen.
Zie hier de link: https://tribalekunstencultuur.org/externe-agenda/
Deze agenda wordt steeds rond de 25ste van de maand vernieuwd en verschijnt ook in onze tweemaandelijkse nieuwsbrief Footprints.
“Tribale Kunst” oftewel “niet-westerse kunst” omvat objecten, zoals beelden en gebruiksvoorwerpen, die in een niet-westerse cultuur gebruikt werden en gemaakt zijn met een bepaald sociaal of religieus doel of gebruiksdoel.
Dit kan bijvoorbeeld een kinderwens, een goede oogst, gezondheid, ziektebestrijding en veel andere doelen omvatten. Eigenlijk, zoals wij hier in onze westerse religieuze wereld ook nog steeds wel kennen in de vorm van beelden, altaars, het offerblok en kaarsen gebruiken om te bidden, mediteren of te vereren.
Ook zullen er prachtige oude etnische sieraden en textiel op deze beurs aangeboden worden.
Ook beroemde moderne kunstenaars, zoals Picasso en Corneille, hebben hun inspiratie vaak gevonden in Tribale Kunst.
Daarom is deze beurs dan ook een unieke manier, om kennis te maken met dit veel omvattende verzamelgebied.
De Vereniging TKC heet u van harte welkom op 12 juni om 11.00 uur in Den Bolder, Schoolstraat 19, 5165 TR te Waspik (N-B)
Veel liefhebbers van tribale kunst en cultuur hebben (bijna) een leeftijd bereikt die het nodig maakt eens na te denken over wat er na overlijden met hun verzameling zou moeten gebeuren.
Wij horen bovendien van veel van onze leden dat hun kinderen of andere erfgenamen nauwelijks tot geen belangstelling hebben voor een etnografische verzameling.
In de onderstaande pagina’s op onze website vindt u ideeën om de collectie zelf bij leven (of na overlijden door de erfgenamen) af te stoten, voort te zetten of in kaart te brengen. We proberen om de ervaringen die hiermee zijn opgedaan te beschrijven en in te schatten.
De pagina’s zijn opgesteld als werkdocumenten. Als u suggesties heeft of een pagina van commentaar wil voorzien dan kan dat via ons contact menu of in een reactie onderaan de pagina.
Het verheugt ons als organisatoren en bestuur van de vereniging TKC zeer, om nu officieel te kunnen melden dat er na 2 jaar weer een Verzamelaarsbeurs van onze vereniging komt. We hebben een mooie locatie gevonden in Waspik.
Via beurs-nieuwsbrieven zullen we je als deelnemer en als verenigingslid op de hoogte houden.
Locatie:
SCC Den Bolder Schoolstraat 19 5165 TR Waspik (N-B)
Deelname:
Staat dit jaar open voor leden van onze Vereniging Tribale Kunst en Cultuur én voor leden van onze collega Vereniging Vrienden van Etnografica
– je naam – woonplaats – emailadres – telefoonnummer – gewenste aantal tafels – én van welke etnografische vereniging je lid bent.
Wacht niet te lang: vol is vol!
Een aanmelding is geldig zodra u betaald heeft op bankrekening NL60INGB0006366311 t.n.v. Tribale Kunst en Cultuur o.v.v. “tafels verzamelaarsbeurs Tribale Kunst 2022”. Bij de vorige beurzen moesten er helaas wat deelnemers een aanmaning krijgen, dat heeft onze penningmeester vanzelfsprekend liever niet.
De vereniging is niet verantwoordelijk voor hetgeen wordt aangeboden aan objecten; u bent er als standhouder zélf verantwoordelijk voor dat dat binnen de wettelijke kaders is!
Tafelhuurders kunnen vanaf 10.00 uur terecht. Bent u als deelnemer eerder, wacht dan s.v.p. met het betreden van onze zaal buiten of in de gang. De organisatoren hebben de tijd tot 11 uur écht nodig om de zaal in orde te maken.
Uitladen kan voor de ingang en daarna direct eerst de auto parkeren. Voor de deelnemers is er parkeergelegenheid achter het gebouw van Den Bolder. Daar geldt echter: “vol is vol” waarna uitgeweken kan worden naar de straten in de buurt.
De Schoolstraat kent een hoofdweg en een parallelweg. Den Bolder is uitsluitend via deze parallelweg te bereiken. Onze ervaring is, dat traditionele navigatie vanTomTom daar niet correct is dus wij adviseren daarom Google mapsals wegwijzer.
De beurs is voor bezoekers vanaf 11.00 uur tot 16.00 uur geopend. Ook voor hen zal gelden dat de zaal niet eerder betreden mag worden zodat de deelnemers hun tafels rustig kunnen inrichten.
De toegang is gratis. Bezoekers van de beurs kunnen ook in de straten rondom Den Bolder vrij parkeren. Den Bolder heeft een restaurantbar met een kleine kaart voor warme en koude dranken, soep, tosti, broodjes, kroket e.d. We vinden een nazit met de deelnemers ook wel erg gezellig!
Wij en het bestuur zullen via Sociale Media als o.a. Facebook én Nieuwsmedia aandacht vragen voor deze beurs. Ook zelf kunt u actief zijn om deze dag voor de vereniging tot een groot succes te maken. Attendeer b.v. mede-verzamelaars op deze dag en op de mogelijkheid om als lid of bezoeker hiervan deel uit te maken.
Wij hopen jullie, na een pauze van 2 jaar, te mogen verwelkomen in Waspik en dat we er weer met elkaar een heel bijzondere dag van maken.
Organisatoren:
Dirk van Burgel tel: 06-53884837 wereldkunst@gmail.com Gertha en Sjoerd Van ’t Oever tel: 0487-572113
Het eerste boek met de titel “Het Afrikaanse Werpmes” is een stijlanalyse in het Engels (met een samenvatting in het Nederlands.) Deze editie had een oplage van 500 stuks. Het is op verschillende antiquarische boeken websites tegen stevige prijzen te koop, maar de familie Westerdijk heeft nog een beperkt aantal exemplaren voor een prijs van € 60,-
Het tweede boek is van recenter datum in heeft als titel “Congo, A retrospect 1960-2020” In dit boek zijn 400 Congo sculpturen geselecteerd uit een collectie van meerdere duizenden objecten verzameld door de familie Westerdijk tussen 1960 & 2020. De sculpturen zijn in hout of ivoor. Het plan is om in de nabije toekomst een tweede boek uit te brengen van Westkust objecten. Dit boek wordt ook voor een ledenprijs van € 60,- aangeboden.
Veel van onze leden zullen Ursula op de een of andere manier weleens ontmoet hebben. Twee keer is er bij haar in St. Agatha een drukbezocht huisbezoek geweest. Overal waar etnografica te vinden was, was ze aanwezig, altijd opzoek naar bijzondere etnografica, hetgeen resulteerde in een enorme verzameling West-Afrikaanse objecten. Ze werd weleens de Grand Old Lady of Yoruba Art genoemd.
Als persoon was Ursula een zeer veelzijdig iemand, sociologe, reisde veel, heeft meerdere galerieën met etnografica gehad (Nijmegen 2, Berg en Dal, St. Agatha), museumrondleidster in Spanje en Indonesië, tentoonstellingsmedewerkster van het Afrika Museum in Berg en Dal (1963-1965), lerares Maatschappij en Cultuur aan de Pedagogische Academie De Klokkenberg in Nijmegen ……….
“Beter met de warme dan met de koude hand”.
De galerie in Nijmegen was in de zeventiger jaren op zaterdagmiddag een zoete inval en wel zodanig dat bezoekers dachten dat het een café was. Ze exposeerde met haar etnografische objecten regelmatig in diverse musea in binnen- en buitenland. Haar verzameling omvatte zo’n 6000 stukken, voornamelijk uit West-Afrika, van hele kleine bronzen van de Senufo, 550 Ibeji’s, tot levensgrote beelden en verandapalen en alles wat daar qua formaat maar tussen zit. Een aantal stukken heeft in de afgelopen jaren een nieuwe bestemming gekregen. Ze heeft in de loop van haar leven een aanzienlijke collectie kralen en sieraden verzameld. De afgelopen jaren liet ze al haar bekenden een sieraad uitzoeken met de opmerking: “Beter met de warme dan met de koude hand”.
Museale collectie
Ursula vond dat ze een museale collectie had met niet alleen beelden, maar ook veel gebruiksvoorwerpen. De laatste jaren was ze vooral bezig haar collectie een goede bestemming te geven. Haar plan was de collectie in vier gelijke delen te verdelen en daar dan musea voor te zoeken. Als gevolg van de Covid-19 pandemie is dit op niets uitgelopen. Op moment van dit schrijven zijn er nog verschillende opties mogelijk wat er met haar verzameling gaat gebeuren. Omdat daar nog gesprekken over gevoerd gaan worden, kunnen we daar nu niets over zeggen.
“Ik ben er klaar voor…”
De laatste maanden van haar leven heeft ze in een verzorgingstehuis doorgebracht, maar een hechte groep van vrienden (o.a. oud studenten van haar met wie ze nog altijd contact had) zorgde ervoor dat ze dagelijks bezoek kreeg. Haar laatste opmerking was: “Ik ben er klaar voor…”
Het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum opent zijn deuren weer, en wel met een nieuwe tijdelijke expositie “50 Nigeriaanse stammen in beeld”. De gehoorzaal van het museum is heringericht om plaats te maken voor ruim 80 traditionele, tribale kunststukken uit Nigeria.
De expositie is samengesteld in samenwerking met de in Oudenbosch wonende bruikleengever, Peter de Jeu. Peter heeft zijn werkzame leven grotendeels in Nigeria doorgebracht en heeft daar zijn passie voor de tribale kunst ontwikkeld. Hij heeft kunst verzameld tijdens vele bezoeken aan een groot aantal Nigeriaanse volkeren. Hij heeft daarover zelfs een vijftal indrukwekkende boeken samengesteld die de kunst van ruim 500 volkeren en clans van A-Z belichten.
De geschiedenis van Sub-Saharaans Afrika kent relatief weinig geschreven geschiedenis, veel hiervan is alleen bekend via de overlevering. Ook de tribale gebruiken en de verhalen van de Nigeriaanse volkeren maken hier deel van uit en zijn belangrijk om te koesteren en te delen. Lees verder onder de foto.
De Nigeriaanse beelden, maskers en andere kunstvoorwerpen zijn niet gemaakt en gebruikt als decoratie, maar hebben een functie gehad in het tribale leven. De meeste volkeren vieren jaarlijks verschillende festivals, veelal in relatie met de oogst. Hierbij worden beelden en maskers gebruikt, vaak wordt ermee gedanst. Daarnaast worden de kunsttukken ook gebruikt bij belangrijke gebeurtenissen in het leven van de mensen, zoals geboortes, huwelijken en begrafenissen.
Tot de topstukken die te zien zijn in het museum behoort bijvoorbeeld een uitgebreid gedecoreerde paleisdeur, kunstig vervaardigd uit één stuk hout door de beroemde Yoruba meester-houtsnijder Olowe of Ise. Andere indrukwekkende stukken behoren tot de Nok-cultuur, een oude ijzertijd cultuur op het Benue Plateau van Nigeria die bestond tussen ongeveer 500 v.Chr. en 200 n.Chr. De beelden stellen een filosoof voor en het oudste terracotta beeld dat hierbij hoort is ca. 2100 jaar oud.
Net als alle musea in Nederland beleeft het NVMO een moeilijke tijd door alle beperkingen en de verschillende lockdowns. Achter de schermen is geprobeerd zoveel mogelijk door te werken, deze laatste maanden met het inrichten van de nieuwe expositie. Het NVMO hoopt hiermee een nieuwe impuls te geven aan het publiek om weer musea te komen bezoeken.
Het museum aan de Markt 30a is elke woensdag en zondag geopend van 13.30 tot 16.30 uur.
Wij zoeken iemand die mee wil werken aan de vormgeving van ons kwartaalblad Tribale Kunst. Dit mag ook iemand van buiten onze vereniging zijn!. Enige ervaring met Adobe Indesign of Adobe Photoshop of bijvoorbeeld Publisher zou heel mooi zijn, maar grote leergierigheid is ook een aanbeveling. U krijgt de beschikking over een professioneel programma. Wij komen vier keer per jaar bij elkaar voor een fysiek redactie overleg. (Reiskosten worden vergoed). Daarnaast vanzelfsprekend contact via telefoon, Zoom en Mail. De samenwerking in de redactie is erg goed en de bijeenkomsten zijn er plezierig. Uiteraard krijgt dit redactielid ook inbreng in de inhoud van het blad.
Heeft u interesse in deze werkzaamheden of weet u iemand die dit misschien zou willen, laat dan een hier een bericht achter.
Brussel, 14 december 2021 – Het bestuur van BRAFA heeft op 14 december unaniem besloten om de 2022 editie van de internationale kunstbeurs door te laten gaan van zondag 19 juni tot en met zondag 26 juni. Eerder werd de januari-editie van de beurs uitgesteld vanwege de verslechterende gezondheidssituatie in België en Europa. Een nieuw hoofdstuk wordt begonnen met de verhuizing van Tour & Taxis naar Brussels Expo op het Heizelplateau ten noorden van de Belgische hoofdstad, nabij het wereldberoemde Atomium. www.brafa.art
Uitstel van de beurs tot juni 2022 ‘In een elegante setting de werken persoonlijk kunnen zien en ontdekken, is een van de grote troeven van onze beurs. BRAFA is en blijft een bevoorrecht ontmoetingspunt voor exposanten, verzamelaars en kunstliefhebbers die de beurs vooral waarderen om haar eclecticisme en gezellige sfeer. We vonden het dan ook belangrijk om een voortreffelijke plaats te vinden in de evenementenkalender die herhaaldelijk wordtverstoord door de pandemie. De maand juni ligt ver van de heropleving van COVID-19 tijdens de wintermaanden. Het leek ons de meest geschikte maand om de beurs in optimale omstandigheden te organiseren en bezoekers de kans te bieden de verschillende tentoonstellingen en culturele evenementen te ontdekken die in die periode in België gehouden worden.’, legt Harold t’Kint de Roodenbeke, voorzitter van BRAFA, uit.
De nieuwe datum voor BRAFA 2022 is zondag 19 juni tot en met zondag 26 juni.
Lees verder onder de afbeelding
Een nieuwe locatie voor BRAFA Vanaf juni 2022 verandert BRAFA ook van locatie. De eerste editie ontstond in 1956. De beurs werd gedurende 11 jaar gehouden in zaal Arlequin van de Louizagalerij, verhuisde 35 jaar naar het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel en daarna bijna 20 jaar naar Tour & Taxis. BRAFA begint nu een nieuw leven in Brussels Expo op het Heizelplateau ten noorden van de Belgische hoofdstad.
Beatrix Bourdon, Managing Director van BRAFA, bevestigt: ‘We hebben het geluk gehad om al bijna 18 jaar te kunnen samenwerken met Nextensa, de eigenaar en beheerder van Tour & Taxis. Maar deze site heeft nu andere ambities voor een visie op langere termijn. Vanaf dat moment zijn we op zoek gegaan naar een locatie in Brussel die groot genoeg was om al onze exposanten en bezoekers te verwelkomen en onze keuze viel natuurlijk op Brussels Expo op het Heizelplateau. Een iconische tentoonstellingslocatie met ruimtes die geschikt zijn voor een internationale beurs als de onze die tussen 12.000 en 18.000 m² grondoppervlakte vereist.’
Met zijn ligging dicht bij het centrum van Brussel en zijn talrijke toegangs- en parkeermogelijkheden (op 20 minuten van de internationale luchthaven Brussels Airport, op 20 minuten van station Brussel-Zuid, het aankomstpunt van de Eurostar en de Thalys, en dichtbij invalswegen en het openbaar vervoer …) werd deze locatie ontworpen om verschillende internationale beurzen en evenementen te organiseren.
Brussels Expo staat bekend om zijn prestigieuze verleden met als boegbeeld het Atomium, symbool van Expo ’58. De infrastructuur van zijn tentoonstellingshallen is in feite een erfenis van de Wereldtentoonstellingen van 1935 en 1958 in Brussel. De gevels getuigen van de flamboyante art-deco architectuur die zich in de jaren 30 in Brussel ontwikkelde.
BRAFA begint een nieuw hoofdstuk in haar geschiedenis en zet haar missie voort om een internationale beurs van steeds hogere kwaliteit te bieden dankzij een strenge selectie van deelnemende galeries, uitzonderlijke kunstwerken, een onberispelijke organisatie en een elegante sfeer die haar telkens omtoveren tot een Europese plek voor kunstzinnige ontmoetingen en uitwisselingen waar je niet omheen kunt.
An article on the Earings of the Naga previously published in our association’s magazine has now been translated into English. The previous Dutch version appeared in the December issue of 2020. The Article is written by Karin van Paassen and the translation is by Nathalie Mornu.
Fallische symboliek is een van de oudste en meest voorkomende motieven in religie, cultuur en kunst: de vroegst bekende voorstellingen gaan terug tot de prehistorie. Begonnen als een symbool van vruchtbaarheid, heeft de fallus talloze interpretaties ondergaan in de manier waarop het wordt waargenomen, en de symbolische betekenis ervan varieert ook tussen culturen. In het westen wordt de erotische symboliek van de fallus vaak benadrukt, terwijl in India de meest voorkomende representatie van de fallus religieus is, in de vorm van de lingam, geassocieerd met Shiva. Pha(bu)llus maakt gebruik van het ingewikkelde netwerk van ideeën en overtuigingen over de fallus om een fascinerende kijk te geven op het meest geobsedeerde lichaamsdeel in de menselijke geschiedenis.
Het boek telt 287 pagina’s en is in het Engels geschreven. Het is als hardcover verkrijgbaar, maar ook als Epub bij o.a. Bol.com, Amazon en Libris.
Beoordeling: Mexicaanse regering roept op tot het annuleren van een geplande veiling door de opvolger van Gerhard Hirsch. Zie hier het hele bericht.
Volgens de dpa heeft de Mexicaanse regering opgeroepen tot het annuleren van een geplande veiling op 21 september 2021 in München, waarbij tientallen precolumbiaanse kunstvoorwerpen uit Mexico worden geveild. De Mexicaanse minister van Cultuur, Alejandra Frausto, liet het veilinghuis Gerhard Hirsch Nachhaben in München in een brief weten dat 74 artefacten in de catalogus van de geplande veiling waren geïdentificeerd als eigendom van de Mexicaanse natie, zoals haar ministerie maandag aankondigde. In totaal komen op 21 september 324 objecten – zoals figuren, maskers en vaten, ook uit Peru en Bolivia – onder de hamer. De verkoop van de stukken is volgens de Mexicaanse wet strafbaar en draagt ook bij aan smokkel en grensoverschrijdende georganiseerde misdaad, aldus het ministerie van Cultuur.
Desalniettemin is het veilinghuis van plan de veiling te houden en heeft het de volgende verklaring afgegeven:
“Met betrekking tot de aankondiging van de dpa met betrekking tot onze aanstaande veiling met pre-Columbiaanse kunst, willen we het volgende aankondigen: Alle door ons aangeboden objecten hebben bewijs van herkomst dat de objecten zich legaal in Duitsland bevinden. Veilingen zijn geverifieerd door het Art Loss Register.”
Presentatie onder meer op de ledenvergadering van de Vereniging Tribale Kunst en Cultuur op 10 oktober aanstaande in Deventer.
De naam Akua’ba is volgens de legende te herleiden naar een onvruchtbare vrouw genaamd Akua (de naam geeft aan dat ze op een woensdag is geboren). Zij ging te rade bij traditionele geneesheer van de Ashanti. Die adviseerde haar naar een houtsnijder te gaan en een beeldje te laten maken dat ze – als een kind – op haar rug bij zich moest gaan dragen. Ze moest het beeldje ook voeden, van sieraden voorzien en op alle manier koesteren en verzorgen als ze met een kind gedaan zou hebben. Aanvankelijk werd ze bespot door de mensen uit haar dorp, maar toen ze zwanger werd en een mooi meisje baarde, verstomde de kritiek. Al snel werd de gewoonte overgenomen door andere vrouwen uit het dorp.
Het boek is in het Engels geschreven en in alle opzichten een visueel en kennisrijk standaard werk over deze bijzondere vorm van tribale kunst.
Het boek telt 300 pagina’s en bevat 170 voorbeelden uit de eigen collectie van Ron van doorn en 90 uit musea over de hele wereld. Het boek kost € 70,- en verzending binnen Nederland € 10,- (maar dat geld ook voor twee boeken. Dus als je kunt combineren met een vriend is dat wat goedkoper). Verzending binnen Europa € 25,-
Tribale Kunst is het kwartaalblad van onze vereniging Tribale Kunst en Cultuur. In het blad verschijnen artikelen van leden van de vereniging over bijzondere objecten en verzamelingen, maar vooral ook over de culturele achtergrond van de objecten die verzameld worden en van wetenswaardigheden over de antropologie en de kunstwereld .
Het blad wordt volledig door vrijwilligers gevuld, geredigeerd en vormgegeven.
Zie de foto’s bij dit bericht voor een indruk.
U kunt het blad ontvangen door lid te worden van de Vereniging. (€ 35,- per jaar) U krijgt dan gelijktijdig vele andere mogelijkheden voor activiteiten, kennismaking met andere verzamelaars en geïnteresseerden. Wilt u meer weten dan kunt u hier kijken en/of even door onze website bladeren.
Voor de Algemene Vergadering hebben we eindelijk een datum weten te kiezen die grote kans heeft om door te kunnen gaan. Wij hopen jullie allemaal op 10 oktober om 11.00 uur aanstaande in Deventer te kunnen ontmoeten. Zet u de datum vast in uw agenda. Alle andere informatie komt via een ledenmail naar jullie toe.
Bij de Vereniging Voor Etnografie is het jaarboek 2021 verschenen: U kunt het bestellen door een email te sturen naar de secretaris van de VVE: secretarisvvetnografica@gmail.com
U krijgt dan een mail met de mededeling of het nog beschikbaar is en op welk bankrekeningnummer u het geld kunt overmaken. Vergeet niet uw naam en postadres te vermelden. De kosten bedragen €15,00 + €2,50 verzendkosten
Archeologen hebben op een eeuwenoude begraafplaats op Sint-Eustatius in ruim een maand tijd 48 skeletten opgegraven. Mogelijk gaat het om mensen die tot slaaf zijn gemaakt, zeggen de onderzoekers.
Toevalligerwijs valt dit samen met een artikel in Tribale Kunst. Zie hiervoor het vorige bericht en het Zomernummer van Tribale Kunst pagina 36.
Nabij de plek waar de stoffelijke resten werden aangetroffen, stond in de achttiende eeuw het slavenverblijf op een suikerplantage. De onderzoekers vonden voornamelijk skeletten van mannen. Op één kist werd een munt gevonden uit 1737, met daarop de beeltenis van de Engelse koning George II.
‘Alle verwachtingen overtroffen’
Eind april begon het team dat bestaat uit een groep internationale archeologen met graven in het gebied dat bestemd is voor uitbreiding van het vliegveld van de bijzondere Nederlandse gemeente.
Al snel werden de eerste graven blootgelegd. Volgens Alexandre Hinton, directeur van het St. Eustatius Center for Archaeological Research, overtreft de vondst “alle verwachtingen”. Ze verwacht nog veel meer skeletten aan te treffen, zegt ze tegen persbureau AP. De opgravingen gaan door tot eind juni.
Hinton voorspelt dat er mogelijk zelfs meer graven worden blootgelegd dan op de Newton Plantation op Barbados, een ander Caribisch eiland. Daar werden op een soortgelijke begraafplaats 104 tot slaafgemaakten opgegraven.
Die slavenbegraafplaats leverde wetenschappers een schat aan kennis op, omdat er weinig objectieve informatie beschikbaar is over de leefomstandigheden van slaven in de Caraïben. De meeste verhalen zijn opgetekend door de mensen die aan de macht waren of de plantages beheerden.
Knooppunt wereldhandel
Alexandre Hinton zegt dat de skeletten op Sint-Eustatius onder meer onderzocht zullen worden op dieet, geografische herkomst en mogelijke ziekten. “De eerste analyses tonen aan dat deze mensen van Afrikaanse komaf zijn”, zegt Hinton.
“Verder hebben we twee individuen gevonden met aanpassingen aan het gebit die passen bij West-Afrikaanse tradities. Plantage-eigenaren stonden slaven niet toe dit te doen, waardoor deze personen mogelijk behoren tot de eerste generatie slaafgemaakten die is verscheept naar Sint-Eustatius.”
Sint-Eustatius was in de achttiende eeuw een belangrijk knooppunt voor de wereldhandel, nadat de Nederlandse Republiek een vrijhaven van het eiland had gemaakt. Sint-Eustatius werd ook een doorvoerhaven voor Afrikaanse slaven en tot slaaf gemaakte mensen werkten op de suiker-, tabaks- en katoenplantages.
Het eiland was tot 1816, toen het definitief in bezit kwam van Nederland, afwisselend in Nederlandse, Franse en Engelse handen.
Tribale Kunst is het kwartaalblad van onze vereniging Tribale Kunst en Cultuur. In het blad verschijnen artikelen van leden van de vereniging over bijzondere objecten en verzamelingen, maar vooral ook over de culturele achtergrond van de objecten die verzameld worden of wetenswaardigheden over de antropologie en de kunstwereld .
Er is een kleine voorraad oude nummers aanwezig. Tegen een geringe vergoeding kunnen deze worden toegezonden. Informatie over beschikbare nummers en toezending: tkcredactie@gmail.com .
U kunt het blad ontvangen door lid te worden van de Vereniging. U krijgt dan gelijktijdig vele andere mogelijkheden voor activiteiten, kennismaking met andere verzamelaars en geïnteresseerden. Wilt u meer weten dan kunt u hier kijken en/of even door onze website bladeren.
Ten langen leste, bijna te laat, wil ik graag een oproep doen. We hebben hulp nodig voor een boek over akuaba (akua’mma) van de Asante, dat in September het levens-licht zou moeten zien.
Via bemiddeling van Guy van Rijn is Herbert Cole aangehaakt. Hij is emeritus hoogleraar Afrikaans kunst historicus aan de UC Santa Barbara en heeft meerdere boeken geschreven, waaronder the arts of Ghana(1977) en Maternity(2013). Na een kwalitatieve weging van mijn collectie (ongeveer 160 akua’mma) leken er velen “modern”; mogelijk gemaakt voor de (verzamelaars)markt in plaats van voor traditioneel gebruik. Om onze beweringen te on-derbouwen zijn we op zoek naar zoveel mogelijk (bewezen) oude stukken. Vele museums zijn aangeschreven en geven medewerking. Het blijkt moeilijk oude stukken te vinden. Voor-alsnog hebben we slechts een honderdtal stukken gevonden van voor 1970.
Er zijn uiteraard veel stukken die oud lijken te zijn, maar een datering ontbreekt. Een datering kan zijn: beschreven in een oud boek, binnenkomst in een museum of collectie, oude aankoopnota en dergelijke. Mocht u in het bezit zijn van stukken van bijvoorbeeld ten Houten, galerie Khepri, Kouw, Felius, van Lier, Aaldrink, Lemaire of een van de vele anderen waarvan ik de naam niet weet, of akuaba waarvan redelijkerwijs de ouderdom vast staat en ons wilt helpen, verzoeken wij u contact op te nemen.
Bij gebleken bruikbaarheid ontvangt u uiteraard een gesigneerd exemplaar van het boek. Een voorlopig voorbeeld van een aantal pagina’s over wenkbrauwen en neuzen is bijgevoegd. Alvast onze hartelijke dank, Ron van Doorn. doornron@gmail.com; 06-50878474
Dergelijke ‘landerkenningen’ zijn al langer gebruikelijk bij musea in Australië en Nieuw-Zeeland. Overgenomen uit de Volkskrant: Anna van Leeuwen 17 mei 2021, 17:08
De plaquette op de gevel van het museum.Beeld Bruce Schwarz/Metropolitan Museum of Art New York
Waar bevindt het wereldberoemde Metropolitan Museum of Art zich? Google Maps laat zien: in New York, op Manhattan. Om preciezer te zijn: aan het Central Park, op 5th Avenue. Maar sinds vorige week is het museumgebouw uit 1872 voorzien van een plaquette die bezoekers laat weten: ‘Het Metropolitan Museum of Art is gelegen in Lenapehoking’.
Lenapehoking verwijst naar het gebied van de Lenape, een inheems volk dat woonde aan de oostkust van de VS, tussen Connecticut en Delaware. In de 18de eeuw werden de Lenape met geweld verdreven uit deze regio, waar de grote steden Philadelphia en New York werden gesticht.
Aan deze geschiedenis wil het Amerikaanse museum nu recht doen. Op de plaquette staat: ‘Met respect erkennen en eren wij alle inheemse gemeenschappen – in verleden, heden en toekomst – om hun voortdurende en fundamentele relatie tot de regio.’
Dit soort toelichtingen, ‘landerkenningen’ genoemd (land acknowledgements), zijn al langer gebruikelijk bij musea in Australië en Nieuw-Zeeland. Dat het Metropolitan Museum nu van een plaquette is voorzien, is het vervolg van een andere historische stap. Vorig jaar stelde het museum namelijk voor het eerst een voltijds curator Native AmericanArt aan. Patricia Marroquin Norby (zelf Native American) beloofde bij haar aantreden dat zij in samenwerking met inheemse gemeenschappen zou zorgen voor ‘betekenisvolle systematische verandering’. Met twee collega’s nam zij het initiatief tot de gedenkplaat op de gevel.
Momenteel is in het gebouw aan 5th Avenue de tentoonstelling Art of Native America: The Charles and Valerie Diker Collection te zien. Het gaat om een schenking van ruim honderd kunstvoorwerpen uit vijftig verschillende inheemse Noord-Amerikaanse culturen. Inmiddels wordt gewerkt aan een landerkenningsplaquette voor de dependance in Upper Manhattan. Het woord ‘Manhattan’ komt overigens uit de taal van de Lenape.
Hans van der Storm heeft een serie handzame A5 boekjes in eigen beheer uitgegeven. Er zijn momenteel 6 boekjes gereed. Ze beschrijven verschillende aspecten van kralen en Akan goudgewichten. Alle boekjes worden in een kleine oplage gedrukt. Daarom kunnen ze zo nu en dan uitverkocht zijn. Het is altijd mogelijk om van een boekje een PDF te bestellen. Deze zijn op een geschikte computer of tablet te lezen en door te bladeren.
Borneo, in grootte het derde eiland op de wereld, herbergt een enorme natuurlijke rijkdom. Woeste oerwouden met een overweldi-gende natuur. Hoge bergen en lange rivieren, bomen die tot in de hemel reiken. Daaronder een vegetatie met talloze planten en bloemen. Dieren in een oneindige variatie, panters, apen, bonte vlinders en prachtige vogels waaronder de neushoornvogel en de argusfazant, heilige vogels voor de bewoners.
Temidden van die woeste natuur hebben zich eeuwen geleden mensen gevestigd. Afkomstig van het vasteland van Azië hebben zij hun weg gevonden naar Borneo en daar hun leven opgebouwd. Een oeroude cultuur met vele volken, talen, kunstuitingen en tradities. Eén van die tradities was het koppensnellen.
De uitrusting van de koppensnellers wordt in deze boekenserie beschreven. Stuk voor stuk gaat het hier, naast het praktische nut, om voorwerpen die als kunstwerk kunnen worden beschouwd. Net als de omringende natuur in een eindeloze variatie en vormenrijkdom.
Ferro’ is een tentoonstelling die, als je al het werk zo bijeen ziet, verwarring oproept. Er is geen eenheid van handeling, plaats en tijd en biedt daardoor bij de eerste, vluchtige observatie geen houvast om de objecten in te delen in vaak onbewuste schema’s.‘Ferro’ is een tentoonstelling die uitnodigt eerst goed te kijken en pas dan de vraag te stellen: wat zie ik hier? Elk object op deze tentoonstelling bestaat uit ijzer of er is ijzer in verwerkt. Vandaar de titel: ‘Ferro’. Eenheid van materiaal is er in ieder geval wel. Dat levert in dit geval ook eenheid van kleur op, alle tinten van bruin, grijs en zwart en daarmee wordt de nadruk gelegd op functie en vorm van het object. Om van ijzerhoudende erts vloeibaar ijzer te maken is heet vuur nodig. Het vergt ambacht- en kunstenaarschap van een smid om daarvan vervolgens driedimensionale objecten te maken. Het smidse werk is bezield werk dat door de eeuwen heen bij elke beschaving in hoog aanzien stond (en staat). Met deze tentoonstelling wordt ook het edele vak van de smid en van de kunstenaar die betekenis aan het object geeft, geëerd.
Objets trouvés
Eenheid van handeling is er niet in deze tentoonstelling omdat de ijzeren etnografische beelden en objecten uit West-Afrika die hier getoond worden en die alle tot de in decennia opgebouwde collectie van Frank Eerhart behoren, gecombineerd worden met ‘objets trouvés’ welke Eerhart door toevoeging of weglating van onderdelen tot een andersoortig object maakt, een andersoortige betekenis geeft. Toch bestaat er gelijkenis tussen beide soorten van objecten, behalve dat ze geheel of gedeeltelijk uit ijzer bestaan, zo veel zelfs dat vaak niet onmiddellijk duidelijk is of we hier met een gesmeed beeldje uit de negentiende eeuw uit een ander continent te maken hebben of met een hedendaags samengesteld beeld uit het atelier van Eerhart in Eindhoven.Daarmee is ook aangegeven dat eenheid van plaats en tijd – West-Afrika en Eindhoven liggen zowel geografisch als qua cultuur een eindje uit elkaar – ver te zoeken is en eigenlijk alleen maar te begrijpen is als de gehele wereld tot plaats van handeling wordt genomen. Dat is wat deze tentoonstelling stimuleert: westerse moderne kunst staat zeer dicht bij objecten uit de etnografica, mede omdat bij het terugbrengen tot de essentie van een beeld, zich een gelijksoortig minimalisme in vorm voordoet. Sinds Picasso zijn (Afrikaanse) kunstobjecten een bron van inspiratie voor het werk van vele moderne en hedendaagse kunstenaars, denk bijvoorbeeld aan het werk van Klaas Gubbels. En de eenheid van tijd waarbij volgens de strikte omschrijving de handeling zich binnen 24 uur dient te ontwikkelen, kan alleen maar worden volgehouden indien eeuwen worden begrepen als een zeer langzaam lopende klok waarbij alle samengebalde kennis, informatie en cultuur uit voorgaande eeuwen, van nabij en van ver weg, ons handelen nu in belangrijke mate beïnvloeden.
Objets cérémonial
En dan is er nog het verschil in ‘bezieling’. De objecten uit West-Afrika zijn veelal ‘objets cérémonial’. Ze zijn spiritueel van aard, er gaat kracht van voorouders en ondersteuning vanuit door de betekenis die eraan gegeven wordt en het zijn (of beter gezegd: waren) ook ruilmiddelen die de vorm van geld hadden: hoe bewerkelijker het object, hoe meer waard. Deze lading hebben de objecten van Eerhart niet maar ook hier, in het gerationaliseerde westen, is het samenleven ondenkbaar zonder de vele dagelijkse symbolen waaraan houvast en kracht wordt ontleend. Zoals een eenvoudige dundoek met wat kleuren en vormen erop dat als nationale vlag het symbool is van eenheid en trots (en strijd en xenofobie). En wordt het belang van (beeldende) kunst niet regelmatig verdedigt tegen kortzichtige aanvallen met de argumentatie dat zij bezieling geeft aan het bestaan, dat zonder kunst een samenleving uiteenvalt in brokken geatomiseerde individuen waar elke samenhang en dus houvast uit verdwenen is, een onleefbare wereld? Behalve het esthetisch genoegen dat gepaard gaat met het zien van de objecten, beoogt deze tentoonstelling aldus de begrippen handeling, plaats en tijd op te rekken tot een tentoonstelling waar de bezoeker, na enige verwarring, nieuwsgierig de tijd voor neemt.
Jaap Röell april 2021
Frank Eerhart is ook dichter. Speciaal voor deze tentoonstelling Ferro, schreef hij:
Als u denkt dat dit passend is voor de persoon die u een cadeau wil geven, vul dan hier ons adres-formulier in. Dan nemen wij per email contact met u op.
Als u voorafgaand vragen heeft kunt u die hier stellen.
Een vol jaar voor één lid kost € 35,- euro, indien de partner ook lid wordt € 50,- vanaf juni kost het respectievelijk € 17,50 of € 25,-.
